Notícia n. 4904 - Boletim Eletrônico IRIB / Agosto de 2003 / Nº 784 - 19/08/2003
Tipo de publicação
Notícia
Coleções
Edição
784
Date
2003Período
Agosto
Description
Portugaliae Monumenta Histórica - Quando me detive na apreciação dos primeiros registros da atividade tabelioa em Portugal, nos primórdios do século XIV, vi-me na contingência de compulsar documentos notariais que se achavam compilados na importante coleção Portugaliae Monumenta Histórica, cuja reprodução fac-similar apresentamos à continuação. Dando continuidade ao projeto de difusão cultural do Irib, apresentamos os textos a seguir, com nota introdutória de Marco Aurélio Crosara Pinto, colaborador do Irib e entusiasta da idade média portuguesa. O grande estudioso da administração pública portuguesa, Gama Barros, registrou, em sua notável obra, que durante o período da reconquista cristã, anterior, portanto, ao século XIII, “nem aparece nos documentos, relativos a territórios que nesse século já eram de Portugal, a intervenção de tabellio, nem ainda, por forma bastante clara, a de notarius publicus. A prática vulgar, mas não predominante, nos documentos de transmissão de propriedade, ou fosse entre particulares, ou a favor da igreja ou de congregação monástica, era juntar ao nome, que o documento mencionava no fim, o vocábulo notuit, ou, principalmente desde o século XI, mas sempre em menos casos, scripsi ou scripsit”. Os exemplos são encontrados numa série que figura nos Portugaliae Monumenta Histórica, que ora tenho a honra de divulgar. Pode-se encontrar nesse importante acervo – para se ter uma idéia de sua importância – a atuação de um certo Pedro que lavrando um pacto de venda de fração ideal, ora registra Petro scripsi (Doc. DCCCLVIII, de 1097), ora Petro notuit (Doc. DCCCLIX, também de 1097), ora Petro Scripsi. E os exemplos se seguem. Ali figura o primeiro documento em que encontramos o título de notarius dado ao redator. É um instrumento de 1034, celebrado entre particulares, em que Vitemiro Donizi e sua mulher entregam a Suario Pelagizi e sua mulher bens imóveis para pagamento de certo compromisso com garantia fidejussória. A importância do primeiro documento apontado como sendo lavrado por um tabelião português é evidente – no que pesem as restrições opostas pelo mesmo Gama Barros. A escritura pública se achava no Cartório de S. Simão da Junqueira (Tombo, livro IV). Penso que o acesso às fontes de nosso direito notarial possa ser de especial interesse a todos os pesquisadores. V. pode encontrar o material aqui http://www.irib.org.br/portugaliae/pmhI.htm Os textos estarão sendo divulgados e noticiados aqui mesmo, neste Boletim. Por ora, publicamos parte do acervo, compreendendo os documentos 1 a 246, para que desde já os nossos leitores e pesquisadores possam ter acesso ao importante acervo. À continuação, estaremos publicando toda a série. (SJ). Monumentos históricos portugueses Marco Aurélio Crosara Pinto Não é à toa que o século XIX é conhecido pela perífrase de “o século da história”, uma vez que em toda a Europa uma onda nacionalista de reconstituição do passado histórico de cada país aflorou com grande estímulo e intensidade. Assim, foram reunidas leis, diplomas, crônicas, registros históricos em diversos corpus de diversas nações, facilitando o incansável ofício do historiador atual em perscrutar o espaço geográfico à busca de informações que pudessem satisfazer seus anseios intelectuais e eruditos. Nesse tempo constituía uma tarefa bastante complexa criar uma História de Portugal à luz de documentos, uma vez que as fontes necessárias estavam distribuídas por todo o território, além de, às vezes, encontrarem-se sob o poder de autoridades eclesiásticas, que constituíam empecilho grandioso à catalogação e análise dos mesmos. Alexandre Herculano de Carvalho e Araújo, o liberal romântico que inaugurou o romance histórico em língua portuguesa, percorreu o mesmo território visigótico de outrora em busca desse objetivo: conservar a intocável leveza e sapiência do passado histórico em linhas destinadas ao futuro incerto dos homens. Para tal, viajou de mosteiro em mosteiro, de 1853 a 1854, reunindo documentos para os Portugaliae Monumenta Historica, compilação promovida pela Academia Real das Ciências de Lisboa. Talvez tenha se transformado ironicamente em um de seus heróis românticos idealizados, como o jovem presbítero da pobre paróquia de Cartéia. Verte-se o tempo em elemento desafiador ao transmutar a essência da escrita em pó de sua areia. Se o jovem Eurico vê a Península Ibérica cercada pela invasão moura, Herculano encontra o mesmo desafio ao deparar-se com o estado lastimável dos arquivos eclesiásticos do reino, situação assim exposta em um de seus opúsculos. Abarcando como um pai todos os documentos, salva-os do possível esquecimento condenatório, fruto do desleixo e da inaptidão de alguns em conservar viva a memória dos seus. Apresento o resultado do trabalho de homens grandiosos, assim como Herculano. Os Portugaliae Monumenta Historica se encontram divididos em quatro grandes séries, a saber. – Scriptores (1856) ou Monumentos Narrativos, que, segundo o artigo terceiro da ordem de publicação – PMH, Scriptores, volumen I, fasciculus I –, devem abranger “todo o gênero de narrativas históricas, quer sejam pequenos cronicões, ou crônicas mais extensas, quer sejam obituários, biografias, hagiografias, quer relações avulsas de um ou mais sucessos quer finalmente inscrições, que por algum modo esclareçam a história do país naquela época”. – Leges et Consuetudines (1856-1867) ou Legislação e Jurisprudência, que, segundo o artigo quarto da referida ordem de publicação, “constará de três Seções: – 1a - Leis civis gerais, e direito consuetudinário geral. – 2a - Leis locais, e direito consuetudinário local, abrangendo as cartas constitutivas dos municípios, ou forais, no sentido restrito desta palavra, os atos adicionais a eles, e os costumes e degredos (decreta) ou posturas municipais. – 3a – Leis e jurisprudência estrangeiras adotadas para uso interno, como direito subsidiário”. – Diplomata et Chartae (1867) ou Diplomas e Atos Públicos Privados, que a mesma ordem de publicação refere-se como “constituindo a série talvez mais importante, e de certo a mais avultada por subministrar a maior porção dos monumentos inéditos e de subsídios até hoje desconhecidos para a história social do país”. Descreve ainda como uma série bastante problemática quanto ao sistema de subdivisões empregado. Contudo, a ordem cronológica e o índice metódico facilitam a análise e o estudo jurídico daquele que consulta a obra. Segundo a publicação, em seu artigo quarto, “a terceira Divisão subdividir-se-á em quatro seções: a) Atos públicos pertencentes ao governo do Reino, devendo entrar nesta categoria as atas das cortes, as inquirições, as providências fiscais e administrativas, e os documentos estatísticos. b) Diplomas respectivos às relações externas do país, abrangendo tratados, convenções, bulas e rescritos papais, correspondências diplomáticas, etc. c) Atos públicos e diplomas régios com objeto singular, e relativos a corporações ou indivíduos, abrangendo doações e outros contratos entre o rei e os súditos, sentenças de tribunais e magistrados, etc. d) Atos e monumentos privados, contendo contratos particulares, correspondências epistolares, memórias puramente domésticas, registros e notas de economia privada, que possam ilustrar a história política e social do país”. – Inquisitiones ou Atas das Inquirições Régias. Em 1888 foi acrescentado pela Academia o seu primeiro volume, primeira parte e que desde então têm sido publicados outros fascículos. Sobre o idioma empregado na referida obra, assim é justificado que, ao “encerrar escritos redigidos em latim, embora mais ou menos bárbaro, e outras em língua vulgar, entendeu-se que as advertências preliminares e notas, que devem acompanhar esses diversos escritos, fossem publicadas no mesmo idioma do monumento, as relativas a memórias, leis e diplomas latino-bárbaros na língua latina, e os relativos aos monumentos vulgares na língua vulgar”. No caso de documentos que constassem tanto o latim quanto o vulgar, escrever-se-ia na língua predominante entre eles. Segundo o renomado professor Marcello Caetano em sua lúcida e importante obra História do Direito Português, às páginas 48 e 49, “os P.M.H. representaram, para a época em que foi iniciada a sua publicação, obra notabilíssima e de inegável mérito, pelo número de textos recolhidos, pelo cuidado paleográfico havido na leitura e na reprodução, pelas notas introdutórias de cada divisão (quase todas da autoria de Herculano e constituindo algumas delas pequenas e preciosas monografias), pelo aparato crítico usado quando se dispunha de mais de um apógrafo, pela soma de conhecimentos jurídicos, económicos, sociais, lingüísticos, toponímicos, onomásticos... que colocaram ao dispor dos historiadores, permitindo-lhes a história medieval segundo um critério científico”. Portvgaliae Monvmenta Historica Diplomata et Chartae - Volvmen I - Fascicvlvs I Vol. I - Fasc. I - V Diplomata, acta publica et privata, alia praeterea documenta, quibus patriae historiae cognitio et studium provehuntur, nunc (...) Vol. I - Fasc. I - VI pore consumpserunt quae profecto apographa descripta aut correcta a probatissimis viris, Viterbo, Amaral, Ribeiro, aliis- (...) Vol. I - Fasc. I - VII terorum etiam regnorum archivis reperiantur, quae circa Hispaniarum tractum, ubi Portugaliae regnum erectum fuit, ali- (...) Vol. I - Fasc. I - VIII punctionem cognitum erat, quam ad omnes orthographicos usus confuse, et ad libitum adhibebant, nullam sermonum dis- (...) Vol. I - Fasc. I - Fol. 1 Diplomata et chartae - Ante saeculum XII exaratae et ad origines antiquitatesque potugaliae utcumque spectantes- Pars I I - Donatio bonorum ecclesiae S. Joannis Baptistae, prope Souto-Redondo, territorio Portucalensi, ex antiquo libro regestorum Sedis Conimbricensis Livro Preto, sic dicto, desumpta. An vere anno 773 tribuenda charta an aeram DCCCXI pro DCCCCXI excriptorem codicis perperam scripsisse ambigimus. [773] (?) Vol. I - Fasc. I - Fol. 2 II - Ex perantiquo codice qui inscribitur Liber Testamentorum Laurbanensis Monasterii. Ordonius I post annum 850 usque ad annum 866 regnavit: perperam ergo aerae DCCCXV charta haec tribuitur.[850-866] Testamentum de algazala. de ordonius rex. et de lauredo III - Ea quae circa annum quo datum est Testamentum de Algazala notavimus, hic etiam notanda sunt. Descripsimus ex eodem codice Laurbanensi. [850-866] Testamentum de uilla de Ydriz et de suo seruo nomine picon Vol. I - Fasc. I - Fol. 3 IV - Album servorum episcopi Nausti. Descripsimus ex Livro Preto, Conimbricensis Sedis. [867-912] Carta diuisionis V - Ex antiquo libro regestorum Collegiatae Vimaranensis Livro de D. Mumadona, sic dicto, descripsimus. [870] Kartula de sancto michaele de negrellus Vol. I - Fasc. I - Fol. 4 VI - Donatio bonorum ecclesiae de Sozello facta. Exemplar quod superest hujus diplomatis ex chartophylacio Monasterii de Pendorada in Publicum Archivum delatum textum nobis praebuit. An autographa sit charta, sive apographa, merito dubitatur. Vid. Ribeiro, Observações de Diplomatica, pag. 14 (nota). [870] Vol. I - Fasc. I - Fol. 5 VII - Donatio ecclesiae de Sozello superaddita donationi anno 870 factae, et in ipsa charta scripta. [874] VIII - Donatio supplectilium aliorumque bonorum ecclesiae de Soalhães facta. Canonicis Sedis Portucalensis renuentibus, ex chartulario ejusdem sedis, Censual dicto, describere nobis non licuit. Desumpsimus ex RIBEIRO, Dissertações Chronologicas, T. IV, P. II, pag. 147.[875] Vol. I - Fasc. I - Fol. 6 IX - Fundatio cujusdam ecclesiae in Lordosa. Charta autographa quae in Publico Archivo servatur olim in chartophylacio Collegii, da Graça dicti, Conimbricensis custodiebatur. [882] X - Charta venditionis quorundam bonorum prope flumen Paiva. Apographum saeculi XI, ut videtur, ex chartophylacio Monasterii Araucensis in Publicum Archivum delatum textum nobis suppeditavit. [883] Vol. I - Fasc. I - Fol. 7 XI - Amplissima donatio regis Adefonsi Ecclesiae episcopali Conimbricensi facta. Hoc diploma juris publici fecit RIBEIRO (Dissert. Chronol., T. I, pag. 25) sed minus accurate quam decebat. Noviter edimus ex Livro Preto, Conimbricensis Sedis. [883] XII - Charta fundationis et dotis quarundam ecclesiarum inter flumina Durium et Vaugam. Ex autographo, quod olim in scrinio Monasterii Petrosensis, postea in chartophylacio Universitatis Conimbricensis servabatur, et nunc in Publico Archivo invenitur, descripsimus.[897] Vol. I - Fasc. I - Fol. 8 XIII - Compositio inter episcopos Conimbricensem et Iriensem super Ecclesiam de Aguas Sanctas in diocesi Bracharensi sitam. Ex autographo ab scrinio sedis Conimbricensis in Publicum Archivum delato. [906] Vol. I - Fasc. I - Fol. 9 XIV - Donatio vici de Freixeno prope Alvarelhos. Ex scrinio Monasterii Morariae autographa haec charta olim in chartophylacium Monasterii S. Vicentii Olisiponensis delata, nunc in Publico servatur Archivo. [907] Vol. I - Fasc. I - Fol. 10 XV - Fradilanus presbiter monachos Laurbani haeredes suos instituit. Ex perantiquo codice, Liber Testamentorum dicto, descripsimus. Aliud apographum exemplar saeculi XII in Publico Archivo servatur ex quo lectiones varias hausimus. [907] Testamentum de sancto martino de seliobria Vol. I - Fasc. I - Fol. 11 XVI - Testamentum Trudilli viro suo Evenando. Ex charta autographa, olim in scrinio Monasterii Morariae, postea in chartophylacio Monasterii S. Vicentii Olisiponensis, tandem in Archivo Publico servata, descripsimus. [908] XVII - Terminatio territorii Ecclesiae sive Monasterii Dumiensis. Ex apographo hodierno in R. Academiae Scientiarum Olisiponensis bibliotheca servato, olim ex autographo, in scrinio archiepiscopali bracharensi existente, descripto sumpsimus. [911] Vol. I - Fasc. I - Fol. 12 XVIII - Donatio vici de Cornelhan et ecclesiae S. Thomae a rege Ordonio facta ecclesiae S. Jacobi. Ex apographo authentico saeculi XIV in Publico Archivo ab antiquo servato. [915] Vol. I - Fasc. I - Fol. 13 XIX - De eodem argumento, de quo in praecedenti diploma agitur. Desumpsimus ex ipsa charta saeculi XIV ex qua illud aliud descripsimus, in Publico Archivo existente. [915] XX - Lucidus ecclesiam quandam in pago Fermoselhe sitam Gomado episcopo donat. Descripsimus ex Livro Preto Sedis Conimbricensis. [915] Vol. I - Fasc. I - Fol. 14 XXI - Donatio ecclesiae S. Salvatoris cuidam presbytero. Charta autographa olim in scrinio Monasterii Morariae inveniebatur nunc in Publico Archivo servatur. [915] XXII - Donatio vilae de Gondelim Monasterio de Laurbano facta. Ex charta autographa scrinii ejusdem monasterii, nunc in Publico Archivo servata, desumpsimus.[919] Vol. I - Fasc. I - Fol. 15 XXIII - Descripsimus ex Libro Testamentorum Laurbanensis Coenobii. [919] Testamentum de tertia de gondelini que fecit gondesindus XXIV - Pactum venditionis cujusdam praedii rustici prope vicum Trasvari in territorio portugalensi. Autographa charta ex chartophylacio Monasterii Vaironensis in Publicum Archivum nuper delata. RIBEIRO (Dissert. Chronol. e Crit., T. I, Append. N.o4), jam typis hoc diploma mandaverat, sed perperam aeram 909 pro 959 legerat. [921] Vol. I - Fasc. I - Fol. 16 XXV - Donatio amplissima regis Ordonii episcopo Gomado et Monasterio de Crestuma facta. Ex codice, qui titulum Livro Preto da Sé de Coimbra prae se fert, descripsimus. [922] Terminos castrumie et emptio molinarum et donatio nabuli et portaticidorii Vol. I - Fasc. I - Fol. 17 XXVI - Gotierre abbas et frater suus Ausindus bona propria donant Monasterio de Ecclesiola (Grijó). In libro regestorum perantiquo Baio Ferrado dicto, ex scrinio ejusdem Monasterii in Publicum Archivum delato, invenimus. [922] Vol. I - Fasc. I - Fol. 18 XXVII - Repertorium bonorum Monasterii Cetensis saeculo X existentium. Ab apographo authentico saeculi XIII ex scrinio Collegii da Graça Conimbricensis in Publicum Archivum delato sumpsimus. [924] XXVIII - Donnani et Letula donant Ecclesiae S. Martini bona mobilia et immobilia. Descripsimus ex codice, Livro Preto dicto, Sedis Conimbricensis. [924] Carta testamenti Vol. I - Fasc. I - Fol. 19 XXIX - Ex libro regestorum Collegiatae Vimaranensis, Livro de D. Mummadona sic dicto, descripsimus. [924] Carta de ecclesia de sancti michaelis archangeli. de palatiolo XXX - Donatio portionis cujusdam praedii rustici prope flumen Paiva. Ex autographa, ut videtur, charta, ubi alia duo diplomata ejusdem aevi inveniuntur, descripsimus. Servatur in Publico Archivo ex scrinio Monasterii Araucensis nuper delata. [925] Vol. I - Fasc. I - Fol. 20 XXXI - Hoc diploma invenimus in Vimaranensis Collegiatae perantiquo regestorum libro qui livro de D. Mummadona inscribitur, et in scrinio ejusdem collegiatae servabatur, nunc vero in Publico Archivo custoditur. [926] Carta de creximiri quod fecit ranemirus Rex XXXII - Pactio de venditione ecclesiae et domorum in vico Laciveto. Ex Libro Testamentorum Laurbanensis Monasterii desumpsimus. [927] De uilla outil Vol. I - Fasc. I - Fol. 21 XXXIII - Hoc pactum venditionis desumpsimus ex Libro Testamentorum Monasterii Laurbanensis. [927] Testamentum de uilla coua de samuel presbiter de uenditionis XXXIV - Donationis chartam Monasterio Laurbanensi factae descripsimus ex Libro Testamentorum ejusdem Monasterii. [928] Testamentum de uilla coua de condesa domna oneca Vol. I - Fasc. I - Fol. 22 XXXV - Chartophylacio perantiqui Monasterii Morariae hoc pactum venditionis salinarum de Agaredi pertinebat. Autographa charta ex scrinio Monasterii S. Vicentii Olisiponensis in Publicum Archivum delatum textum nobis praebuit. [929] XXXVI - Donationem hanc Ranimiri II, Mummadonae ecclesiaeque S. Salvatoris Vimaranensi factam, sumpsimus ex antiquo libro regestorum Collegiatae S. Mariae Vimaranensis, Livro de D. Mummadona sic dicto. Exscriptor codicis mendose aeram DCCCCLXXXIX scripsit nam Ranimirus usque ad annum 950 tantum vixit. [931-950] Carta de villa mellares Vol. I - Fasc. I - Fol. 23 XXXVII - Ex Libro Testamentorum Monasterii Laurbanensis deprompsimus. Primum hoc diploma in illo vetustissimo codice insertur est. Inde in rubrica verba illa In primis. [933] In primis testamentum de sancta christina de colimbria ad portam de almedina Vol. I - Fasc. I - Fol. 24 XXXVIII - Ex scrinio Monasterii Araucensis charta, pactum hoc venditionis cujusdam partis praedii rustici prope Alvarenga continens, in Publicum Archivum delata, textum nobis praebuit. [933] XXXIX - Ex Libro Testamentorum Laurbanensi descripsimus. [933] Karta uenditionis de abbalat que conparauit gondemirus et uxor sua susana Vol. I - Fasc. I - Fol. 25 XL - Ex Libro Testamentorum Laurbanensi descripsimus. [935] Testamentum de gundemirus et susana de alualad XLI - Charta autographa pactum continens venditionis cujusdam agri in Nandim. Olim in chartophylacio Monasterii S. Vicentii ex scrinio Morariensis Coenobii, nunc in Publico Archivo servatur. [936] Vol. I - Fasc. I - Fol. 26 XLII - Ex Libro Testamentorum Monasterii Laurbanensis desumpsimus. [936] Diuisione inter ambas uillas couas et alquinitia XLIII - Donatio partis cujusdam pomarii prope Alvarenga. In eadem membrana de qua egimus n. XXX invenitur. [937] Vol. I - Fasc. I - Fol. 27 XLIV - Ex Libro Testamentorum Laurbanensis Monasterii sumpsimus. Lectiones varias ex apographo saeculi XIII, olim in scrinio ejusdem Monasterii, nunc in Publico Archivo servato, adjecimus. [937] Testamentum de sancto iacobo de sausellas XLV - Donatio cujusdam molae in vico de Ançan. Ex Libro Testamentorum Laurbanensi descripta. [937] Testamentum de anzana Vol. I - Fasc. I - Fol. 28 XLVI - Pactum habitandi atque colendi praedium ecclesiasticum S. Mametis. Ex RIBEIRO, (Dissert. Chronol., T. I, App. 5) deprompsimus. Liber regestorum Monasterii Palatioli (Paço de Sousa) ex quo Riberius textum typis mandaverat, cum aliis diplomatibus scrinii ejusdem monasterii, incendio postea omnino periit. [938] XLVII - Descripsimus ex Libro Testamentorum Laurbanensis Coenobii. [938] Testamentum de uarzenas in ripa de mondeco et ipso porto integro XLVIII - Donatio cujusdam partis praedii rustici prope Alvarenga. In eadem charta pergamena Monasterii Araucensis de qua egimus n. XXX et. n. XLIII scripta manet. [938] Vol. I - Fasc. I - Fol. 29 XLIX - Hanc chartam donationis descripsimus Ex Libro Testamentorum Laurbanensis Coenobii. [939] Testamentum de foze de pauia de illas uarzenas integras L - Hujus regiae donationis exemplar in Libro Testamentorum Laurbanensis Monasterii invenitur. Lectiones varias nobis suppeditavit apographum saeculi XIII ex scrinio ejusdem Monasterii in Publlicum Archivum delatum. [943] Testamentum de ranemirus rex de duas partes de alualad Vol. I - Fasc. I - Fol. 30 LI - Desumpsimus hoc pactum venditionis ex Libro Testamentorum Laurbanensi. [943] Testamentum de sancto cucufati in uilla de arcus LII - Chartam donationis vici Serpins ex Libro Testamentorum Laurbanensi sumpsimus. [943] Testamentum de uilla de serpinis Vol. I - Fasc. I - Fol. 31 LIII - Donatio, seu potius venditio, ecclesiae S. Joannis de Luzim prope flumen Tamega. Autographa charta servatur in Publico Archivo ex scrinio Monasterii Araucensis delata. [943] LIV - Agros quosdam Agion monachus tribuit ecclesiae S. Martini episcopi, in vico Aldoar prope Durium sito. Descripsimus ex Livro Preto Conimbricensis Sedis. [944] Vol. I - Fasc. I - Fol. 32 LV - Ex Libro Testamentorum Monasterii Laurbanensis descripsimus. [946] Testamentum de mucella de ismael presbiter in ripa de aluia LVI - Oliti Tetoniz sponsae suae Adosindae bona amplissima mobilia et immobilia in dotem confert. Charta, mutila quidem sed autographa, olim in scrinio Monasterii Morariae, nunc in Publico Archivo servata, nobis textum suppeditavit. [946] Vol. I - Fasc. I - Fol. 33 LVII - Pactum venditionis medietatis quorundam pomariorum prope vicum Gemunde. Charta autographa ejusdem pacti, Monasterio Morariae olim pertinens, nunc in Publico Archivo invenitur. [946] LVIII - Pactum donationis, seu potius cessionis, cujusdam praedii in Villar de Porco. Ex charta autographa Monasterio Morariae olim pertinente, nunc in Publico Archivo servata, textum hausimus. [949] Vol. I - Fasc. I - Fol. 34 LIX - Ex libro regestorum Collegiatae Vimaranensis qui titulum Livro de D. Mommadona prae se fert, descripsimus. [949] Carta de hereditate de sancta eolalia LX - Argileuva Froilae et uxori ejus dat medietatem portionis cujusdam pomarii in pago Banios siti. Descripsimus ex autographo, olim in scrinio Monasterii Morariae, nunc in Publico Archivo servato. [950] Vol. I - Fasc. I - Fol. 35 LXI - Partitio bonorum inter Mummadonam viduam comitis Ermigildi et filios. Juxta apographum exemplar saeculi XIII ex chartophylacio Collegiatae Vimaranensis in Publicum Archivum delatum hoc edimus monumentum. [950] LXII - Descripsimus ex Libro Testamentorum Laurbanensis Monasterii. [950] Testamentum de ciluana de abundantius presbiter Vol. I - Fasc. I - Fol. 36 LXIII - Ansur et uxor ejus Eieuva bona quaedam mobilia et immobilia ecclesiae, ab eis in pago Arauca exstructae, donant. Descripsimus ex apographo autographum simulante, olim in chartophylacio Monasterii Araucensis, nunc in Publico Archivo servato. [951] Vol. I - Fasc. I - Fol. 37 LXIV - Vivildus et filii ejus bona varia in territorio civitatis Anegiae Froilae uxorique suae vendunt. Ex pergamena charta Monasterii Araucensis antea laudata n. X et n. XXXVIII descripsimus. [952] LXV - Descripsimus ex Libro Testamentorum Laurbanensis Coenobii. [952] Testamentum de Ribulo frigido Vol. I - Fasc. I - Fol. 38 LXVI - Ex codice, qui titulum Livro de D. Mummadona prae se fert, desumpsimus. [952] Kartula de contramutatione de villa mediana LXVII - Flamula Deo-vota vendit Monasterio Vimaranensi duos pagos, Villa do Conde et Quintella, aliaque bona cum servis ibidem habitantibus. Ex autographa charta olim in scrinio Collegiatae Vimaranensis, nunc in Publico Archivo servata. [953] Vol. I - Fasc. I - Fol. 39 LXVIII - Rodorigus Abulmundar et uxor ejus testamento legant Monasterio Laurbanensi villas Tentugal, Cendelgas, Oleastrelo et alia bona mobilia et immobilia. Liber Testamentorum ejusdem Monasterii textum nobis praebuit. [954] Testamentum de uilla ...... Vol. I - Fasc. I - Fol. 40 LXIX - Leovegildus et filii ac nepotes ejus vendunt Alburae portiones quorundam praediorum rusticorum prope castrum Pedroso. Desumpsimus ex autographa charta, olim in scrinio Monasterii Morariae, nunc in Publico Archivo servata. [955] LXX - Astrulfus et Nomina famulos (malados?) cujusdam presbyteri se constituunt. Singulare hoc pactum ex Livro de D. Mummadona, sic dicto, hausimus. [956] Carta de sancto martino et de rio malo Vol. I - Fasc. I - Fol. 41 LXXI - Desumpsimus ex Livro de D. Mummadona. [957] Rex donno Ranemiro. De sancto iohanne de ponte cum adiuntionibus suis LXXII - Pactum venditionis cujusdam praedii rustici in Lageosa. Charta autographa ex scrinio Monasterii S. Vicentii in Publicum Archivum delata, ibi servatur. [957] Vol. I - Fasc. I - Fol. 42 LXXIII - Descripsimus ex Livro Preto, Conimbricensis Sedis. [957] Testamentum de aqualada et eius ecclesie que testate sunt ad locum sancti saluatoris Vol. I - Fasc. I - Fol. 43 LXXIV - Descripsimus ex Libro Testamentorum Monasterii Laurbanensis. Lectiones varias adjecimus ex membrana scrinii ejusdem monasterii, saeculo XIII scripta, in qua hoc et alia diplomata, sub numeris XV, XLIV, L, jam edita, inveniuntur. Sequitur aliud Testamentum, huic in ipso codice et in eadem membrana adjectum. Ambo, enim, diplomata unam tantum donationem exprimere videntur. [957] Testamentum de sancto bartolomeus in arraualde de colimbrie Et hec testamentum Vol. I - Fasc. I - Fol. 44 LXXV - Charta venditionis cujusdam fundi in vico Sumlani prope Durium. Descripsimus ex Livro Preto Conimbricensis Sedis. [957] LXXVI - Mummadona, ex regio sanguine orta, amplissimam donationem facit Monasterio Vimaranensi, cujus originem memorat. Descripsimus ex codice sive regestorum libro, qui Livro de D. Mummadona dicitur. Lectiones varias ex apographa charta saeculi XII, jam vero aut destructa aut amissa, descriptas, ut fertur, et in bibliotheca Regiae Academiae nostrae asservatas, adjecimus. [959] Testamentum quod fecit domna muma de suas villas ad cisterio Vimaranes Vol. I - Fasc. I - Fol. 45 Vol. I - Fasc. I - Fol. 46 Vol. I - Fasc. I - Fol. 47 Vol. I - Fasc. I - Fol. 48 LXXVII - Decerpsimus ex libro regestorum Livro de D. Mummadona sic dicto. [959] Kartula de fano prope rippa maris Vol. I - Fasc. I - Fol. 49 LXXVIII - Ex libro regestorum Livro de D. Mummadona dicto. [960] Karta de hereditate de sancto martino et de paretelias LXXIX - Pactum venditionis quorundam praediorum in locis Villar de Porcos Lagielas et Quederis dictis. Ex charta autographa scrinii Monasterii Morariae, nunc in Publico Archivo servata, descripsimus. [960] Vol. I - Fasc. I - Fol. 50 LXXX - Pactum venditionis quorundam bonorum in pago Paçoo. Charta autographa, ex scrinio Monasterii Vaironensis in Publicum Archivum delata, textum nobis suppeditavit. [960] LXXXI - Nobilis mulier Flammula, amitae sive materterae suae, Mummadonae, facultatem largitur vendendi vel donandi, ecclesiis monasteriis et piis locis castella, praedia, supplectilem et alia bona quae ipsa Flammula possidebat. Descripsimus ex codice, qui titulum Livro de D. Mummadona prae se fert. [960] Karta de lalin et de castellos et villas de sangunedo et de villanoua in ripa Aue Vol. I - Fasc. I - Fol. 51 LXXXII - Ex libro regestorum, Livro de D. Mummadona sic dicto, descripsimus. [961] Carta de uillacoua in cauto de moreira Vol. I - Fasc. I - Fol. 52 LXXXIII - Descripsimus ex Libro Testamentorum Laurbanensis Coenobii. Exemplar aliud, quod nunc in Publico Archivo invenitur, et in scrinio ejusdem coenobii olim servabatur, autographum creditum, potius ut figmentum, antiquum quidem, apographi authentici tenendum. [961] Testamentum de cerzeto in ripa de aluia et uilla serpinis in ripa de seira et uilla de padalares Vol. I - Fasc. I - Fol. 53 LXXXIV - Ex Libro Testamentorum Laurbanensis Coenobii hausimus. [961] Testamentum de rido (sic) de asinus et de speraindeo Vol. I - Fasc. I - Fol. 54 LXXXV - Ex Libro Testamentorum Laurbanensi desumpsimus. [961] Testamentum de illa uarzena de arcus LXXXVI - Pactum venditionis bonorum quorundam in pago de S. Martino. Ex charta autographa quae in Publico Archivo invenitur, ab scrinio Monasterii S. Vicentii, seu potius Coenobii Morariae, delata. [964] Vol. I - Fasc. I - Fol. 55 LXXXVII - Ex codice, Livro Preto da Sé de Coimbra sic dicto, sumpsimus. [964] Testamentum de uilla seuer et de illius ecclesia Vol. I - Fasc. I - Fol. 56 LXXXVIII - Descripsimus ex libro regestorum Collegiatae Vimaranensis, Livro de D. Mummadona sic dicto. [964] Kartula de moreira et Castineira LXXXIX - Donatio quorundam praediorum in pagis S. Maria et Paredes de Lobos sitorum, addita supellectile quadam. Ex charta autographa, olim in scrinio Monasterii Morariae, nunc in Publico Archivo servata, sumpsimus. [965] Vol. I - Fasc. I - Fol. 57 XC - Pactum venditionis cujusdam praedii in villa Freixieiro siti. Descripsimus ex autographa charta Monasterii Morariae ex scrinio Monasterii S. Vicentii in Publicum Archivum delata. [965] XCI - Cessio quorundam bonorum in loco Sisbarios inter flumina cavado et Aliste. Ex autographa charta, olim in chartophylacio Monasterii Morariae, nunc in Publico Archivo existente. [965] Vol. I - Fasc. I - Fol. 58 XCII - Ex Libro Testamentorum Laurbanensis Monasterii deprompsimus. [966] Testamentum de santius rex de albalat XCIII - Pactum venditionis loci qui Custodias, nunc Costoias, dicebatur, prope flumen Leça. Ex libro regestorum Sedis Conimbricensis Livro Preto, sic dicto, descripsimus. [967] Carta uenditionis Vol. I - Fasc. I - Fol. 59 XCIV - Ex Libro Testamentorum Laurbanensis Coenobii sumpsimus. [967] Testamentum de nezeron et tortora de illo ualle de hiarellas et de ualle couo Vol. I - Fasc. I - Fol. 60 XCV - Descripsimus ex Libro Testamentorum Laurbanensis Coenobii. [968] Testamentum de uarzenas de uilella XCVI - Pactum venditionis cujusdam praedii in Villela. Apographa charta saeculi XIII non authentica ex scrinio Monasterii Laurbanensis in Publicum Archivum delata textum nobis praebuit. Membrana, verba quaedam, stylus, formulaeque hoc documentum plusquam suspectum reddunt. [968] Vol. I - Fasc. I - Fol. 61 XCVII - Nobilis mulier Mummadona dominationem in castrum S. Mametis Monasterio Vimaranensi tribuit, tali modo ut progenies ejus in ipso castro manere possit. Ex antiquo libro regestorum Collegiatae Vimaranensis, Livro de D. Mummadona sic dicto, decerpsimus. Codicillum esse testamento sub. n° LXXVI jam edito adjectum clarissime patet. [968] Item de eadem testamento et de castello sancto mamete XCVIII - Vermudus uxorque et filii vendunt Viliulfo et uxori ejus bona quaedam in pago Moreira. Descripsimus ex autographa charta, olim in chartophylacio Monasterii Morariensis, nunc in Publico Archivo servata. [968] Vol. I - Fasc. I - Fol. 62 XCIX - Ex codice qui titulum Livro de D. Mummadona prae se fert, descripsimus. [968] Karta de moreira de ripa Auizella Vol. I - Fasc. I - Fol. 63 Item de moreira. C - Munia bona sua omnia donat coenobio Laurbani. Descripsimus ex apographo authentico saeculi XII, olim in scrinio Laurbanensis Monasterii, nunc in Publico Archivo servato. Lectiones varias adjecimus ex libro regestorum Conimbricensis Sedis Livro Preto, sic dicto, ubi charta haec aerae MVI tribuitur. [969](?) Vol. I - Fasc. I - Fol. 64 CI - Decerpsimus ex Libro Testamentorum Laurbanensis Monasterii. [970] Testamentum de monasterio bacalusti in ripa de durio Vol. I - Fasc. I - Fol. 65 CII - Charta venditionis tertiae partis cujusdam praedii rustici cum domu et suppelectile, in pago, ut videtur, Azevedo nuncupato. Autographa charta, olim in scrinio Monasterii S. Vicentii Ulisiponensis, nunc in Publico Archivo servata, nobis textum suppeditavit. [971] CIII - Adosinda Benictoni vendit Oseredo Pelagiz uxorique ejus bona quae in villa Gacim possidebat. Descripsimus ex volumine regestorum, saeculo XVIII exarato, qui titulum Tombo de S. Simão da Junqueira, T, IV, prae se fert et in Publico Archivo servatur. [971] Vol. I - Fasc. I - Fol. 66 CIV - Sumpsimus ex Libro Testamentorum Laurbanensis Coenobii. [972] Testamentum de sancto martino de frexeneda CV - Pactum venditionis quorundam bonorum in Cazomanes. Charta autographa, ex chartophylacio Monasterii S. Vicentii in Publicum Archivum delata textum nobis praebuit. [972] Vol. I - Fasc. I - Fol. 67 CVI - Desumpsimus ex Libro Testamentorum Laurbanensi. [973] Testamentum de salas et de uilla de albiaster Vol. I - Fasc. I - Fol. 68 CVII - Ex Libro Testamentorum Monasterii Laurbanensis descripsimus. [973] Testamentum de monasterio bacalusti in ripa durio CVIII - Ex Libro Testamentorum Laurbanensi sumpsimus. [973] Testamentum de uilla maiore in ripa de seira Vol. I - Fasc. I - Fol. 6
Direitos
IRIB – Instituto de Registro Imobiliário do Brasil
Article Number
4904
Idioma
pt_BR